Rola postaw rodzicielskich w kształtowaniu samooceny u dzieci w wieku przedszkolnym

 

Każdy człowiek ma jakąś samoocenę. Jednak powstaje pytanie, co ma największy wpływ na rozwój samooceny u dziecka? A co ten rozwój zakłóca?

Kształtowanie się samooceny jest ściśle związane z poznawaniem samego siebie. Niewątpliwie świadomość samego siebie, własnego „ja”, nie powstaje nagle, nie pojawia się od razu w całości.

Wiek przedszkolny jest okresem, w którym dziecko zaczyna rozróżniać, co dotyczy „ja” od tego, co dotyczy „nie ja”. Zalążkowa samoocena, która pojawia się około trzeciego-czwartego roku życia stopniowo różnicuje się i przekształca przede wszystkim dzięki narastaniu wiedzy o sobie. O tym, jakie jest, dziecko dowiaduje się przede wszystkim od swoich rodziców. Po raz pierwszy jest ono zaakceptowane lub odrzucone w domu rodzinnym - w środowisku, które wywiera przecież największy wpływ na kształtowanie osobowości człowieka. Pochwały są najskuteczniejszym sposobem informowania o wartościach uznawanych przez rodziców oraz stanowią dla nich dobre narzędzie kierowania dziećmi. Słowne wyrażanie zadowolenia przez rodziców najlepiej motywuje potomstwo od najmłodszych lat. Kiedy dziecko doświadcza negatywnego traktowania ze strony osób dla niego znaczących, a takimi właśnie są rodzice w początkowym okresie życia, nabiera także negatywnego stosunku do siebie, co z kolei rodzi niską samoocenę. W świadomości dziecka powstaje przekonanie, że widocznie niewiele musi być warte, skoro inni go nie lubią i nie cenią. Jeśli osoby znaczące w pełni akceptują dziecko, wówczas nabiera ono o sobie dobrego mniemania, jeśli zaś są surowe i odtrącające, to odczuwa lęk i ocenia siebie negatywnie. Dziecko nie potrafi przeciwstawiać się ocenie dorosłych, jego samoocena kształtuje się pod wpływem ich opinii

Rola postaw rodzicielskich w kształtowaniu samooceny u dzieci w wieku przedszkolnym jest ogromna. Jednakże tylko dzięki właściwym postawą rodziców, dziecko może stać się pełnowartościowym człowiekiem, świadomym swoich wad i zalet, iść przez życie z podniesioną głową, realnie oceniając swoje możliwości. Adekwatna samoocena pozwala realnie ustosunkować się do siebie oraz nieustannie przymierzać swoje możliwości do pojawiających się coraz to nowych wymagań stawianych przez życie, pozwala także stawiać przed sobą możliwe do wykonania cele. Krótko mówiąc samoocena odgrywa bardzo ważną rolę nie tylko w poznawaniu samego siebie, ale także i w kierowaniu swoim zachowaniem, stosunkach interpersonalnych oraz w realizacji planów i dążeń życiowych. Ową zdolność do oceny samego siebie nabywa się już w okresie wczesnego dzieciństwa a następnie samoocena kształtuje się w wieku przedszkolnym. Kształtowanie wysokiej samooceny u dziecka jest związane z tym, iż jest akceptowane i szanowane przez rodziców, odczuwa akceptację swoich myśli, uczuć i wartości, funkcjonuje w warunkach określonych granic, które są uczciwe, podlegają negocjacją i nie mają cech autorytarnych, niezłomnych zasad.

Czynników wpływających na kształtowanie się samooceny jest wiele, a najważniejsze z nich to:
a) opinie i oceny, jakie jednostka o sobie słyszy;
b) odnoszone sukcesy i doznawane „niepowodzenia";
c) porównywanie siebie z innymi.

 

Mądre wychowanie nie oznacza dawania nieograniczonej swobody.

Mądre wychowanie nie oznacza, tez wygórowanych wymagań. Wyznaczanie reguł wiąże się z przekonaniem, że dziecko jest w stanie im sprostać. To od rodziców w znacznej mierze zależy, czy dziecko będzie śmiało podejmowało coraz trudniejsze zadania na miarę swoich możliwości i wierzyło we własne siły czy też pójdzie przez życie z poczuciem niepewności i lękliwości. Należy pamiętać, iż brak pewności siebie, ciągły niepokój spowodowany obawą nie sprostania wymaganiom, czy brakiem akceptacji może prowadzić do zachowań agresywnych, będących swoistą formą obrony własnej tożsamości, może prowadzić do izolacji społecznej bądź do nadmiernej zależności w stosunkach interpersonalnych. Dlatego tak ważne jest uświadamianie rodziców o ich znaczącej roli, jaką pełnią w kształtowaniu samooceny u własnych dzieci już od najmłodszych lat. Od określonych postaw i wysiłków rodziców zależy w znacznej mierze kształt osobowości i postępowanie ludzi następnego pokolenia.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

„Dzisiejsze nieśmiałe dziecko, to to, z którego wczoraj się śmialiśmy.
Dzisiejsze okrutne dziecko, to to, które wczoraj biliśmy.
Dzisiejsze dziecko, które oszukuje, to to, w które wczoraj nie wierzyliśmy.
Dzisiejsze zbuntowane dziecko, to to, nad którym się wczoraj znęcaliśmy.

Dzisiejsze zakochane dziecko, to to, które wczoraj pieściliśmy.
Dzisiejsze roztropne dziecko, to to, któremu wczoraj dodawaliśmy otuchy.
Dzisiejsze serdeczne dziecko, to to, któremu wczoraj okazywaliśmy miłość.
Dzisiejsze mądre dziecko, to to, które wczoraj wychowaliśmy.
Dzisiejsze wyrozumiałe dziecko, to to, któremu wczoraj przebaczyliśmy.
Dzisiejszy człowiek, który żyje miłością i pięknem, to dziecko, które wczoraj żyło radością”

 

 

(Russell R.).